Odeljenje za stručne poslove u poljoprivredi

Sprovođenje programa mera zaštite zdravlja bilja Republike Srbije

 

Program mera zaštite zdravlja bilja sprovodi se u skladu sa članom 31. Zakona o zdravlju bilja („Službeni glasnik RS“, br.41/2009 i 17/19), radi sprečavanja pojave unošenja, širenja i suzbijanja štetnih organizama. Štetni organizmi propisani Programom mera utvrđeni su na osnovu mišljenja Stručnog saveta za zdravlje bilja i isti se obavezno prate na teritoriji Republike Srbije radi provere i potvrde fitosanitarnog statusa štetnih organizama utvrđenih zakonom, a u skladu sa međunarodnim obavezama Republike Srbije u cilju obezbeđivanja fitosanitarnih zahteva prilikom izvoza.

Program mera obuhvata STALNI NADZOR koji se sprovodi na određenim kulturama čije je gajenje od značaja za Republiku Srbiju, kao i POSEBAN NADZOR koji obuhvata određene štetne organizme u skladu sa preduzetim obavezama Republike Srbije u smislu garantovanja fitosanitarnih zahteva u međunarodnom prometu kao i preporukama i obavezama koje proističu iz članstva u međunarodnim organizacijama, u cilju sprečavanja unošenja i širenja, provere fitosanitarnog statusa i izveštavanja o prisustvu / odsustvu i rasprostranjenosti određenih regulisanih štetnih organizama.

Da bi se obezbedila adekvatna primena međunarodnih standarda (ERRO, ISPM) poseban nadzor, pored vizuelnih zdravstvenih pregleda bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata, obuhvata i uzimanje uzoraka i laboratorijsko testiranje biljnog materijala na prisustvo štetnih organizama u skladu sa međunarodnim standardima, kao i pripremu procedura i uputstava za preglede i  uzorkovanje kada je to potrebno, zatim edukacije, transport uzoraka, vođenja evidencija, obradu podataka, koordinaciju i izveštavanje.

Izvršioci u sprovođenju poslova po Programu mera su ovlašćene poljoprivredne službe, ovlašćene laboratorije i institucije, kao i fitosanitarna inspekcija.

Postoje dva proizvodna područja:

  1. AP VOJVODINA (Sever Srbije)
    • 11 Poljoprivrednih stručnih službi u 7 Upravnih okruga
  2. CENTRALNA SRBIJA
    • 16 Poljoprivrednih stručnih savetodavnih službi u 19 Upravnih okruga

 

U skladu sa Programom mera, poljoprivredne službe na području za koje su ovlašćene sprovode aktivnosti stalnog nadzora nad biljem iz Programa mera, kao i aktivnosti u okviru POSEBNOG NADZORA nad štetnim (karantinskim) organizmima  po Programu mera, a to su 58 štetnih organizama u:

  • povrću, voću, vinovoj lozi i kukuruzu – 45 štetnih organizama
  • ukrasnom bilju u zatvorenom prostoru – 6 štetnih organizama
  • šumskim rasadnicima, šumskim područjima i javnim površinama – 7 štetnih organizama

Postkarantinski nadzor

Program mera obuhvata vizuelni pregled i uzorkovanje u proizvodnim zasadima za čije je podizanje korišćen materijal poreklom iz uvoza, a od strane ovlašćene poljoprivredne službe uključujući i laboratorijsko testiranje na prisustvo i drugih štetnih organizama koji nisu obuhvaćeni ovim programom a nalaze se na listi štetnih organizama propisanih zakonom kojim se uređuje zdravlje bilja.

Edukacija vlasnika i držaoca bilja

Ovlašćene službe vrše stalno informisanje, odnosno edukaciju vlasnika i držaoca bilja o štetnim organizmima obuhvaćenim Programom mera u cilju podizanja svesti o značaju sprovođenja Programa mera za sprečavanje pojave, rano otkrivanje, praćenje, suzbijanje i iskorenjavanje štetnih organizama u skladu sa Zakonom o zdravlju bilja. Informisanje se sprovodi putem radionica, predavanja, sajta Ministarstva poljoprivrede, televizije i novina.

Kontrola sprovođenja Programa mera

Sve ovlašćene poljoprivredne službe do kraja tekuće godine dostavljaju izveštaj o sprovedenim aktivnostima po ovom programu. Fitosanitarna inspekcija vrši kontrolu sprovođenja Programa mera, a u slučaju utvrđivanja nepravilnosti fitosanitarni inspektor bez odlaganja nalaže propisane mere i o tome obaveštava nadležno ministarstvo.

Koordinaciju i kontrolu sprovođenja svih aktivnosti predviđenih Programom mera Uprava za zaštitu bilja sprovodi u saradnji sa imenovanim koordinatorima za proizvodno područje Sever Srbije odnosno, proizvodno područje Centralne Srbije, koordinatorima u poljoprivrednim službama, ovlašćenim laboratorijama i institucijama i fitosanitarnom inspekcijom.

Koordinatori za sprovođenje Programa mera u ovlašćenim poljoprivrednim službama sačinjavaju plan, dinamiku pregleda i uzorkovanja, kao i koordinaciju sprovođenja stručnih poslova po ovlašćenju, organizuju i objedinjuju izveštaje o obavljenim poslovima, za područje delovanja službe u saradnji sa koordinatorom za proizvodno područje Sever Srbije, odnosno Centralne Srbije.

Učesnici sprovođenja Programa mera imaju obavezu da vode zapisnike i evidencije o obavljenim vizuelnim pregledima i uzorkovanju, kretanju uzoraka i laboratorijskim ispitivanjima na utvrđenim obrascima dostavljenim od strane Uprave.

Izveštaje o obavljenim aktivnostima sprovođenja Programa mera priprema, po rešenju o ovlašćenju, koordinator u službi, na utvrđenim obrascima sačinjenim od strane Uprave za zaštitu bilja I dostavlja ih koordinatoru za proizvodno područje Sever Srbije, odnosno Centralna Srbije, u elektronskoj formi, a Upravi u elektronskoj i pisanoj formi.

Izveštaj o obavljenim aktivnostima za proizvodno područje Sever Srbije i proizvodno područje Centralne Srbije priprema imenovani koordinator za navedeno područje na utvrđenim obrascima sačinjenim od strane Uprave za zaštitu bilja i dostavlja ih Upravi u elektronskoj i pisanoj formi.

 

Izdavanje fitosanitarnih sertifikata

 

Izdavanje fitosanitarnih sertifikata (međunarodnih i reeksportnih) je stručni posao poveren od strane Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede. Podrazumeva zdravstveni pregled pošiljki (bilje i biljni proizvodi) namenjenih izvozu. Radi obavljanja fitosanitarnog pregleda potrebno je da izvoznici ili njihovi ovlašćeni zastupnici izvrše najavu izvoza na mail www.fitouverenja@gmail.com.

Takođe je potrebno da omoguće adekvatne uslove za pregled pošiljke, prevoznog sredstva i uzimanje uzoraka. Fitosanitarni pregled podrazumeva:

  • Najavu izvoza
  • Pregled dokumentacije
  • Pregled pošiljke i prevoznog sredstva

Fitosanitarni sertifikat potvrđuje zdravstvenu ispravnost pošiljke.

 

Regionalna odgajivačka organizacija PSS Poljoprivredna stanica Novi Sad

 

Regionalna odgajivačka organizacija PSS Poljoprivredna stanica Novi Sad obavlja sprovođenje Glavnog odgajivačkog programa i kontrolu Osnovnih odgajivačkih programa, a na osnovu Rešenja o upisu u Registar odgajivačkih organizacija i organizacija sa posebnim ovlašćenjima za goveda, ovce, koze, svinje, konje i živinu.

Odgajivački programi za goveda se odnose na mlečno i tovno govedarstvo, Holštaj Frizijsku rasu kao najzastupljeniju, Simentalsku, Braon Svis, Aberdi Angus i Hereford rasu.

Odgajivački programi za ovčarstvo se odnose na kvalitetne priplodne ovce tovnih rasa i rasa kombinovanih svojstava, Vitremberg, Il d frans, Cigaja, Šarole, Teksel, Romanovska, Safolk.

Odgajivački programi u kozarstvu se odnose na mlečne koze, Sanske, Alpske i Nemačke šarene koze.

Odgajivački programi u svinjarstvu se odnose na plemenite rase i njihove F-1 i F-2 kombinacije.

Odgajivački programi u konjarstvu se odnose na plemenite rase Lipinaskih i KWPN konja. Autohtone ili lokalno adaptirane rase predstavljaju domaće životinje gajene na našem podnevlju i obuhvaćene su nacionalnim programom očuvanje genetskih rezervi i biološke raznovrsnosti. Gubitak njihovog genofonda je primaran, posebno sa stanovišta osobina otpornosti i prilagodljivosti. Odgajivačkim programom za autohtone rase goveda definisani su odgajivački ciljevi, veličina populacije, odagajivačke metode, selekcijski program i program banke gena. Na području rada PSS Poljoprivredna stanica Novi Sad, ovi ciljevi se sprovode na populaciji Podolskog, ili sivo – stepskog govečeta i Buše.

Glavne aktivnosti na upravljanju i konzervaciji genetičkih resursa i ugroženih autohtonih rasa ovaca sprovode se u zapatima Vitoroge Žuje i Cigaje.

Zapati autohtonih rasa svinja koji su pod kontrolom na području rada PSS Poljoprivredna stanica Novi Sad su svi sojevi Mangulice.

U konjarstvu su praćeni i kontrolisani zapati autohtonih rasa Nonijusa i Domaćeg brdskog konja.

Zakonom o stočarstvu je definisano da su osnovni odgajivački ciljevi povećanje produktivnosti domaćih životinja, izmena i poboljšanje rasnog sastava, kao i sprečavanje smanjenja brojnog stanja.

Odgajivačkim programima definišu se odgajivački ciljevi, veličina populacije na kojoj se sprovode programi, odgajivačke metode, selekcijski program, razvojni i istraživački zadaci u cilju povećanja efikasnosti realizacije programa, uslovi za gajenje domaćih životinja i obezbeđivanje širenja genetskog napretka i poboljšanja kvaliteta stočarskih proizvoda u skladu sa zootehničkim standardima, pravnom regulativom i standardima kvaliteta i bezbednosti. Postavljanjem odgajivačkih ciljeva razvija se poželjan genetski potencijal životinja. U određivanju odgajivačkog cilja uzima se u obzir naslednost osobina, ekonomska važnost osobina i mogućnost njihovog tačnog merenja.

Opšti cilj odgajivačkog programa je unapređenje rase kroz odgoj životinja poželjnog genetskog potencijala za proizvodne, funkcionalne (reprodukcija, zdravlje, otpornost i dugovečnost) i konformacione osobine, uz uočavanje genetičke varijabilnosti populacije, kao i uz poštovanje principa i regulativa vezanih za dobrobit životinja i zaštitu životne sredine.

Pozivamo sve zainteresovane proizvođače, koji gaje domaće životinje, da nas kontaktiraju, kako bi dobili detaljnije informacije o načinu odgoja priplodnih i kvalitetnih priplodnih grla i ostvarivanju podsticaja za svoju proizvodnju.

Herbicidni ogledi Poljoprivredne stručne službe Novi Sad

Herbicidni ogledi Poljoprivredne stručne službe Novi Sad svake godine se postavljaju u usevima kukuruza, soje i šećerne repe. Prikazuju nam efikasnost različitih preparata, kako samih tako i u kombinaciji sa drugim herbicidima na datu populaciju korova. Sam način izvođenja ogleda je po standardu EPPO-a. U svim usevima tretiranje se vrši popreko na pravac setve, radi boljeg uvida u selektivnost herbicida. Sa obe strane svakog tretmana su ostavljene netretirane površine širine 1,5 m (kontrola). Na ovaj način herbicidno delovanje tretmana se ocenjuje upoređivanjem sa netretiranim kontrolama.

Svaka vegetativna sezona je specifična po svojim karakteristikama i rezultati efikasnosti herbicida su različiti. Ono što se ponavlja kao problem iz vegetacije u vegetaciju jeste rezistentnost određenih vrsta korova, pre svega sirka (Sorghum halepense) i ambrozije (Ambrosia sp.- u pitanju je više vrsta).

Posetioci sami donose zaključke o tretmanima, upoređujući ih sa kontrolama.

Ono što je takođe interesanto, jeste da se rade i tretmani gde učestvuju sami preparati bez „partnera“, gde je moguće uvideti njegov samostalni efekat na datu populaciju korova. Dupliranje doza, primena sa okvašivačima i bez, tretiranje u zakasneloj fazi porasta useva… Sve su to situacije koje se dešavaju u praksi i za koje je potrebno imati informacije.

PSS Poljoprivredna stanica Novi Sad će nastaviti sa izvođenjem herbicidnih ogleda i u buduće, kako bismo imali što više informacija o različitim herbicidima i njihovoj efikasnosti.

 

  • Ogledi u ratarstvu i povrtarstvu

PSS „Poljoprivredna stanica“ DOO Novi Sad svake godine izvodi oglede najznačajnijih ratarskih kultura.

Svrha ogleda je dobijanje informacija o potencijalu sorti i hibrida registovanih za proizvodnju u našoj zemlji, a sve sa ciljem dalje disiminacije podataka poljoprivrednim proizvođačima o stvarnim, neutralnim i objektivnim parametrima za svaku biljnu vrstu, na području delovanja koji pokriva „Poljoprivredna stanica“ Novi Sad. Ogledi se izvode u saradnji sa semenskim kućama i po njihovim preporučenim sklopovima.

Ogledi obuhvataju:

  1. Makro oglede (strna žita, kukuruz, soja, suncokret)
  1. Mikro oglede (kukuruz, suncokret, pšenica)
  1. Strip oglede
  1. Demonstracione oglede

U toku godine organizuju se dva dana polja i to:

  • „Dan polja strnih žita i herbicidnih ogleda“ u toku VI meseca, kao i
  • „Dan polja kukuruza“ koji se održava početkom IX meseca.
  • Poslovi stručne i zdravstvene kontrole semena i sadnog materijala (aprobacije)

PSS „Poljoprivredna stanica“ DOO Novi Sad vrši kontrolu proizvodnje semena poljoprivrednog bilja propisanu Pravilnikom o kontroli proizvodnje semena na osnovu domaće zakonske regulative – Zakona o semenu ( „Službeni glasnik RS“ br 45/2005 i 30/2010 – dr. zakon). Kontrola se sastoji od ratarskog (stručnog) i zdravstvenog pregleda.

Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede poverava poljoprivrednim stručnim službama ove poslove i određuje područje rada u kojima se vrši kontrola. „Poljoprivredna stanica“ kontrolu vrši na teritoriji 9 opština Južnobačkog okruga i to:

  • Novi Sad
  • Sremski Karlovci
  • Beočin
  • Bačka Palanka
  • Bački Petrovac
  • Bač
  • Temerin
  • Titel
  • Žabalj

Da bi se izvršila kontrola proizvodnje semena, potrebno je najpre da se semenski usev prijavi u određenom zakonskom roku. Prijavu podnosi proizvođač semena, odnosno organizator proizvodnje i to za stručnu kontrolu i zdravstveni pregled useva. Kompletna dokumentacija se dostavlja PSS Novi Sad, koja je ovlašćena od strane Ministarstva za vršenje ovih poslova. Svaka prijava se kontroliše i pod određenim brojem (dodeljuje ga Ministarstvo) zavodi u Registar prijava.

U toku vegetacije, vrši se kontrola proizvodnje semena na parceli. Broj obilazaka je različit i kreće se od 2 do 3 za pšenicu, ječam, grašak, soju… do najmanje 7 za kukuruz. Aprobacionim pregledima se utvrđuje da li usev odgovara propisanim zakonskim normama, počevši od prostorne izolacije, zakorovljenosti, sortne čistoće, pa do kvaliteta izvođenja potrebnih operacija, kao npr. uklanjanje metlica u semenskom kukuruzu.

Nakon završenih pregleda useva na terenu, na osnovu zapisnika koji se sastavljaju prilikom svakog obilaska, izdaje se Uverenje o priznavanju semenskog useva. Ovaj dokument overava Ministarstvo, a preuzima ga lice koje je podnosilac prijave (proizvođač, organizator proizvodnje).